Nga buxheti i shtetit në llogaritë e partive politike këto ditë janë paguar 4,583,000 EUR dhe 319.800 EUR duhet të ndahen për qendrat partiake analitike, njofton Investigative Reporting Lab (IRL) duke u bazuar në të dhënat zyrtare nga Ministria e Drejtësisë.
Këto mjete janë ndarë për gjithsej 39 parti politike kurse për bazë është marrë Ligji i ri për financimin e partive politike.
Siç përcjell KDP, shumica e parave nga thesari i shtetit u shpërndanë tek LSDM-ja dhe VMRO-DPMNE. Partia në pushtet mori 1,180,000 euro, kurse partia më e madhe opozitare 1,025,000 euro. E treta për sa i përket shumës së paguar është BDI-ja me 441,000 euro, pastaj BESA me 255,000 euro dhe Aleanca për Shqiptarët – 245,000 euro.
Edhe partitë e vogla kanë fituar para nga buxheti. GROM i Stevco Jakimovskit mori 136,000 euro nga paratë e qytetarëve këtë vit, Unioni Rom i Amdi Bajramit 116,000 euro kurse Socialistët e Ljubislav Ivanov Xingo morën pak afër 81,000 euro.
Nga partitë që janë vazhdimisht në koalicion me njërën nga dy partitë më të mëdha, NSDP e Tito Petkovskit mori 58,000 euro, LDP 63,000 euro dhe DOM 54,000 euro.
Në korrik të vitit të kaluar, u arrit një marrëveshje politike midis partive kryesore të vendit dhe me 101 vota e ndryshuan Ligjin për financimin e partive politike. Me këto ndryshime, në vend të 1.8 milion eurove si më parë, tani marrin 4.5 milion euro nga buxheti çdo vit, ose 0.15 përqind e të ardhurave totale të thesarit të shtetit.
30% e parave u shpërndahen në mënyrë të barabartë për të gjitha partitë politike që kanë fituar të paktën 1% të numrit të përgjithshëm të votave të hedhura në zgjedhjet e fundit parlamentare ose lokale. Dhe 70% e parave u ndahen partive sipas numrit të vendeve të fituara në vendet e parlamentit ose të këshillit në komuna.
Kështu, për shembull, disa nga partitë që morën para këtë vit nuk kanë deputetë ose këshilltarë, por kanë fituar një përqindje të mjaftueshme të votave për të hyrë në alokimin e buxhetit. Partia e vllehëve merr pjesë me 11.800 euro, dhe e majta vetëm 94.500 euro. Partia e Pensionistëve të Bashkuar mori 20,000 euro dhe Partia e Demokratëve të Bashkuar 24,000 euro.
Rebalancimi i buxhetit në Shtator gjithashtu siguroi fonde për qendrat kërkimore dhe analitike të partive në shumën 319.800 euro. Këto para do të ndahen në katër parti. Shumica e parave do të shkojnë në VMRO-DPMNE 91,000 EUR, LSDM 85,500 EUR, BDI 74.300 EUR dhe BESA 68,700 EUR.
Përveç këtyre parave, partitë mund të financohen nga tarifat e anëtarësimit, kreditë, dhurimet, dhuratat, sponsorizimet dhe mund të zotërojnë tokë dhe banesa, diçka që nuk lejohej me ligjin e vjetër. Kështu, VMRO-DPMNE legalizoi fushat dhe pasuritë e paluajtshme që më parë ishin në pronësi të saj.
Financimi i partive politike ka qenë një zonë gri për tre dekada, me dhurime të dyshimta nga biznesmenë, media dhe anëtarësi fantazmë. Për shkak të mënyrës së re të financimit të palëve nga buxheti i shtetit, ata kanë qenë të detyruar të japin informacione në përputhje me Ligjin për qasje të lirë në informacione publike dhe do të duhet të japin llogari për ato që shpenzojnë për paratë e qytetarëve.
Zyra e Auditimit Shtetëror është organi kryesor përgjegjës për mbikëqyrjen e operacioneve financiare dhe materiale të partive politike dhe do të kontrollohet çdo vit, ndërsa palët duhet të paraqesin llogaritë e tyre të performancës financiare në tre adresa: Zyra e të Ardhurave Publike, Regjistri Qendror dhe Zyra e Kontrollit Shtetëror. Gjithashtu do të duhet ta botojnë raportin vjetor financiar në faqen e internetit të partisë.
